عوارض واکسن کرونا پس از تزریق چیست؟

به گزارش راهبرد معاصر عاطفه عابدینی، واکسن‌های کووید ۱۹ را بی خطر و باعث محافظت افراد در برابر ابتلاء به بیماری شدید و مرگ ناشی از کرونا برشمرد که ممکن است عوارض جانبی خفیفی داشته باشند که نشانه ایجاد ایمنی در بدن است.

به گفته وی، فرایند تولید واکسن‌ها پیچیده و تحت نظارت‌های جدی صورت می‌گیرد تا کمترین میزان خطر و عوارض را برای گیرندگان واکسن در برداشته باشند و ضمن مطالعات بالینی متعدد، بی خطری و اثربخشی واکسن‌ها به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ خاطرنشان کرد: طراحی واکسن‌ها به نحوی است که بدون خطر ابتلاء به بیماری باعث تحریک سیستم ایمنی بدن انسان و در نتیجه بروز برخی واکنش‌های ناخواسته یا عوارض جانبی می‌شود.

این فوق تخصص ریه، با اشاره به انواع واکسن‌های مورد استفاده در کشور، گفت: در حال حاضر ۴ نوع واکسن در کشور استفاده می‌شود که با مکانیسم‌های متفاوتی تولید شدند و از نظر عوارض جانبی تقریباً وضعیت مشابهی دارند. اما خوشبختانه عوارض جانبی واکسیناسیون عموماً زودگذر هستند.

وی افزود: بسته به خصوصیات ایمنی ذاتی افراد، طیف وسیعی از واکنش‌ها در مقابل واکسن دیده می‌شود. تعداد زیادی افراد هیچ ناراحتی و مشکلی نخواهند داشت. برخی دیگر نیز در روزهای اول احساس ناخوشی و درد و تب دارند که خود به خود و با استراحت و نهایتاً مصرف مسکن ساده برطرف می‌شود. در عده کمی نیز ممکن است عوارض جانبی شدت بیشتری داشته باشند.

به گفته این فوق تخصص ریه، معمولاً پس از واکسیناسیون عوارض جانبی خفیف تا متوسطی نظیر تب پایین یا دردهای عضلانی مشاهده می‌شود که طبیعی است. این علائم در واقع واکنش سیستم ایمنی بدن به آنتی ژن‌های وارد شده از طریق واکسن است و معمولاً پس از چند روز نیز خود به خود از بین می‌روند.

عابدینی، بروز عوارض جانبی را طبیعی و به مفهوم پاسخ بدن به واکسن برشمرد و خاطرنشان کرد: افراد مختلف واکنش‌های متفاوتی نسبت به واکسن نشان می‌دهند. بسیاری ممکن است هیچ علامتی پس از واکسیناسیون نداشته باشند. اما عدم بروز عوارض جانبی هرگز به معنی بی تأثیر بودن واکسن نیست زیرا هر شخص پاسخ ایمنی متفاوتی از خود نشان می‌دهد.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹، از شایع‌ترین عوارض واکسیناسیون کرونا به علائمی نظیر درد، قرمزی و سفتی مختصر محل تزریق، تب، لرز، خستگی، سردرد، درد عضلانی و اسهال اشاره کرد که این عوارض با توجه به نوع واکسن متفاوت است و معمولاً زودگذر بوده و خودبه خود بهبود می‌یابند.

وی از عوارض جانبی بسیار نادر واکسن‌های کرونا به واکنش‌های آلرژیک شدید مانند شوک آنافیلاکسی اشاره کرد که برای جلوگیری از پیامدهای این عارضه افراد باید پس از تزریق واکسن ۱۵-۳۰ دقیقه در محل واکسیناسیون حضور داشته باشند تا در صورت بروز هر گونه واکنشی تیم بهداشتی و درمانی بتوانند سریعاً مراقبت‌های لازم را ارائه دهند.

عابدینی به افراد توصیه کرد در صورت بروز عوارض جانبی پس از واکسیناسیون بهتر است فعالیت روزانه را کمتر کرده و از ورزش یا فعالیت فیزیکی سنگین برای یک یا دو روز خودداری کنند.

وی، استراحت و مصرف مایعات بیشتر را برای رفع عوارض جانبی ناشی از واکسن بسیار مفید برشمرد و گفت: در صورت نیاز می‌توان از مسکن‌های ساده مثل استامینوفن هر ۶ تا ۸ ساعت یکبار تا دو روز برای کاهش دردهای عضلانی و استخوانی و سردرد استفاده کرد.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ همچنین تاکید کرد: افراد در صورت بروز علائم شدید موضعی یا تب و بدن درد و یا عوارض جانبی بیشتر از سه روز حتماً باید به پزشک یا پایگاه‌های واکسیناسیون مراجعه کنند.

به گفته وی، کارکنان بهداشتی در مرکز و یا پایگاه‌های واکسیناسیون آماده پاسخگویی به سوالات و ارائه راهنمایی لازم هستند بنابراین بهتر است افراد در هنگام واکسیناسیون شماره مرکز را یادداشت کنند.

به گفته عابدینی، هیچیک از واکسن‌های تأیید شده حاوی ویروس زنده نیستند و ایجاد بیماری زایی نمی‌کنند.

وی با توجه به اینکه معمولاً چندین هفته پس از واکسیناسیون، ایمنی لازم در مقابل ویروس SARS-CoV-۲ عامل ایجاد کننده بیماری کووید ۱۹ در بدن فرد ایجاد می‌شود گفت: فرد واکسینه شده امکان دارد قبل و بعد از دریافت واکسن به ویروس کووید ۱۹ مبتلا شده و بیمار شود زیرا واکسن هنوز فرصت کافی برای ایجاد ایمنی در بدن را نداشته است.

عابدینی تاکید کرد: افراد بلافاصله پس از واکسیناسیون نباید ماسک زدن و سایر اقدامات پیشگیرانه را کنار بگذارند و به سه دلیل زیر همچنان باید به دقت توصیه‌های پیشگیری را رعایت کنند.

وی افزود: اولاً برای ایجاد ایمنی کافی باید دو نوبت واکسن به فاصله ۲ تا ۴ هفته تزریق شود و مدت زمان تحریک و پاسخ مطلوب سیستم ایمنی هم حدود دو هفته بعد از واکسن خواهد بود بنابراین تا ۲ هفته بعد از تزریق دومین نوبت واکسن هنوز ایمنی کافی ایجاد نشده است.

عابدینی خاطرنشان کرد: واکسن‌های کرونا تا حدود زیادی فرد را مصون می‌کنند اما مصونیت ۱۰۰ درصدی در مقابل بیماری نمی‌دهند بنابراین امکان ابتلای افراد واکسن زده به بیماری کرونا صفر نیست و همچنان باید پروتکل‌ها را رعایت کنند.

به گفته این فوق تخصص ریه، واکسن می‌تواند از ابتلاء به فرم شدید بیماری، بستری و مرگ تا حد بسیار زیادی جلوگیری می‌کند ولی ممکن است فرد فرم خفیف بیماری را بگیرد و سبب انتقال بیماری به دیگران شود بنابراین تا زمانی که بخش بزرگی از جامعه واکسن نزدند همه افراد اعم از واکسن زده یا نزده باید همچنان به توصیه‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک و یا رعایت فاصله گذاری اجتماعی اقدام کنند.

عابدینی گفت: در حال حاضر ۴ نوع واکسن در ایران در حال استفاده است که با مکانیسم‌های متفاوتی تولید می‌شوند ولی از نظر میزان مصونیت زایی همه آنها با وضعیت تقریباً یکسان جلوی ابتلاء به فرم‌های شدید، نیازمند بستری و یا مرگ ناشی از بیماری را می‌گیرند. متخصصین سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کنند که بهترین واکسن همان واکسنی است که در اختیارتان است./مهر